WULWODYNIA

Wulwodynia to zaburzenie, które polega na tym, że osoba odczuwa chroniczny ból cipki lub jej części (np. ujścia cewki moczowej czy wejścia do pochwy), całego krocza lub odbytu. Może być on odczuwany jako świąd, pieczenie, kłucie, suchość. Ból jest stały lub zmienny, może być zlokalizowany w jednym miejscu (jak np. klitorodynia, kiedy bolą tylko okolice łechtaczki) lub rozprzestrzeniony na kilka obszarów i uogólniony. 

Wulwodynię diagnozuje się wtedy, gdy ból nie ma związku z infekcjami, zapaleniami czy chorobami cipki czy pochwy i utrzymuje się co najmniej przez trzy miesiące. Objawy bólowe nie pojawiają się tylko w sytuacji seksualnej – towarzyszą one osobie na co dzień w różnych sytuacjach. Ból pojawiać się może spontanicznie lub w reakcji na bodziec (dotyk czy ucisk ubrania).

Ból w wulwodynii nie ma określonej przyczyny i to jest największy problem z tą chorobą – ciężko ją rozpoznać i wyleczyć. Wulwodynia dotyczyć może od 6% do 16% kobiet w USA (Goldstein, Pukall, Brown i in.; The Journal of Sexual Medicine 2016). W Polsce skala choroby nie jest znana. 

PRZYCZYNY I LECZENIE WULWODYNII

Niestety przyczyny wulwodynii nie są dokładnie znane. Istnieją jedynie hipotezy związane z zapaleniem nerwu, czynnikami metabolicznymi, uciskiem nerwu czy dysfunkcją powięziowo-mięśniową w zakresie miednicy. Prawdopodobnie więc wulwodynia ma wieloczynnikowe przyczyny.

Wulwodynia utrudnia lub uniemożliwiania uprawianie seksu i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Objaw tej choroby, tj. ból, powinien być leczony bez względu na to, czy znaleziono jego przyczynę czy nie. Celem leczenia wulwodynii jest uśmierzanie bólu i poprawa komfortu życia. Samo leczenie powinno być wielotorowe, z uwzględnieniem chorób współistniejących oraz obejmować współdziałanie specjalistów_ek z różnych dziedzin. 

Co ważne – istnieje wiele różnych metod jej leczenia i wulwodynia może być skutecznie leczona! Ból może być uśmierzony. Żadna osoba nie powinna pozostawać z nim sama.

POCHWICA

To dysfunkcja seksualna, która polega na mimowolnym skurczu pochwy przy próbie wprowadzenia do niej penisa, palca, gadżetu erotycznego. Taki skurcz może pojawiać się także przy próbie aplikacji tamponu, kubeczka menstruacyjnego, wziernika w czasie wizyty ginekologicznej. Pochwicę diagnozuje się, gdy skurczu mięśni nie da się wyjaśnić inną przyczyną fizjologiczną. 

U osoby cierpiącej na pochwicę mięśnie pochwy zaciskają się mimo chęci na współżycie, pomimo podniecenia i odpowiedniej lubrykacji. Wprowadzenie jakiegokolwiek obiektu do pochwy staje się niemożliwe, a próby są bardzo bolesne. Pochwica może dotyczyć osób w każdym wieku i można ją skutecznie leczyć. 

Osoby, które cierpią na pochwicę wciąż mogą cieszyć się udanym życiem seksualnym, bo seks nie polega tylko na penetracji. 

Inne seksualne aktywności są możliwe, ponieważ pochwica nie musi łączyć się z brakiem ochoty na seks i brakiem podniecenia.

PRZYCZYNY I LECZENIE POCHWICY

Przyczyną pochwicy może być lęk związany ze współżyciem. Podłożem tego uogólnionego lęku może być strach przed zajściem w ciążę czy przed zakażeniem się infekcjami przenoszonymi droga płciową. Pochwica może mieć także swoja przyczynę w negatywnych doświadczeniach związanych z wykorzystaniem seksualnym, gwałtem, molestowaniem i z wszelkimi traumami seksualnymi. Także wychowanie (traktowanie seksu jako czegoś zakazanego, nieczystego, problematycznego) i negatywna, zastraszająca edukacja o seksualności może przyczynić się do jej powstania. Możliwe są także przyczyny organiczne związane np. z wcześniej przebytymi chorobami. 

Pochwicę dzieli się na pierwotną i wtórną. Pochwicę pierwotną diagnozuje się, gdy pojawia się ona na początku drogi seksualnej (przy pierwszych próbach penetracji), a pochwicę wtórną, gdy pojawia się w trakcie życia – najczęściej w związku z jakimś traumatycznym wydarzeniem. 

Leczenie pochwicy polega na połączeniu farmakoterapii z leczeniem psychoterapeutycznym i seksuologicznym oraz odpowiednimi ćwiczeniami. Zalecany model leczenia zależy od indywidualnego przypadku i powinien obejmować współpracę specjalistów_ek z różnych dziedzin (ginekologia, psychologia, seksuologia, psychiatria).

DYSPAREUNIA

Dyspareunia to także dysfunkcja seksualna, która charakteryzuje się odczuwaniem bólu w czasie penetracji. W przeciwieństwie do wulwodynii, ból nie pojawia się w innych sytuacjach, tylko związany jest bezpośrednio z seksem, z próbą uprawiania seksu. To zresztą właśnie wulwodynia może być jedną z przyczyn dyspareunii. Od pochwicy dyspareunia różni się tym, że może dojść do penetracji i to w jej trakcie (lub po) pojawia się ból.

Dyspareunia może dotyczyć zarówno osób z cipkami, jak i osób z penisami. Ból w trakcie penetracji może być spowodowany przyczynami organicznymi (np. stany zapalne, endometrioza, infekcje, choroby naczyniowe i neurologiczne) oraz przyczynami psychologicznymi (np. stres, zaburzenie lękowe, depresyjne, przekonania na temat aktywności seksualnej).

W czasie leczenia dyspareunii ważne jest by najpierw wykluczyć jej możliwe przyczyny organiczne. Proces leczenia także wymaga współpracy specjalistów_ek z różnych dziedzin.