4 min read
Każdy człowiek, który dojrzał biologicznie ma potencjalną możliwość zostania rodzicem. Stan somatyczny i mentalny nie są czynnikami decydującymi o tym. To oczywiste, że niepełnosprawność fizyczna nie stanowi żadnego powodu do jakichkolwiek ograniczeń prawnych w tym zakresie. Rodzicielstwo jest prawem i decyzją każdego człowieka, który tych praw nie został pozbawiony.
Dlatego pytania o to, czy „niepełnosprawni mogą mieć dzieci?” już w swoim założeniu są bezzasadne. Pożądanie, fantazjowanie, potrzeba bliskości, oddawanie się pieszczotom, przeżywanie rozkoszy nie są „niepełnosprawne”.
Potrzeba rodzicielska też. Ich nasilenie jest różne u różnych ludzi i w różnych fazach życia. Każdy z nas przeżywa je na swój sposób, ale nie jest ich pozbawiony.
Niektóre uszkodzenia ciała mogą utrudniać życie seksualne i planowanie dziecka, ale na szczęście rehabilitacja seksualna posuwa wiele pomocnych propozycji.
ZDROWIE KOBIETY
W przypadku kobiet niepełnosprawność fizyczna, poza mechanicznymi uszkodzeniami w obrębie miednicy, nic nie uniemożliwia zajścia w ciążę. Oczywiście jest wiele chorób somatycznych, które będą to utrudniały, ale warto sprawdzać, co oferuje współczesna medycyna w tym zakresie. Jednym z przykładów może być program „Boskie matki” przeznaczony dla kobiet w ciąży w trakcie leczenia choroby nowotworowej.
U pacjentek po urazach rdzenia kręgowego w wyniku tzw. szoku rdzeniowego na mniej więcej pół roku zanika miesiączka. Po tym czasie płodność wraca. Kobiety z tej grupy mogą mieć problemy ze zwieraczami i nie kontrolować oddawania moczu i kału. Co do czasu wypracowania metod, które pozwolą uzyskać tę kontrolę, może stanowić poważną blokadę psychiczną przed zbliżeniami. Dlatego to bardzo ważne, żeby się zająć tą sprawą jak najszybciej po urazie. Brak czucia w obrębie łechtaczki i waginy, chociaż odbierają klasyczne sposoby odczuwania seksualnej przyjemności. Otwierają drogę do pełnego odkrywania stref erogennych w innych obszarach. Co prawda w przypadku kobiet po urazie rdzenia kręgowego okazuje się, że głęboka stymulacja waginalna w okolicach szyjki macicy, pomimo braku czucia dolnej połowy ciała, również niesie ze sobą przyjemność i możliwość przeżycia orgazmu.
Kolejną trudnością, chyba największą, są ograniczenia ruchowe.
W przypadku nadmiernego napięcia mięśniowego (spastyki) konieczne będzie dobieranie odpowiednich pozycji seksualnych, które nie będą jej wywoływać lub wzmagać. Podstawowym zaleceniem jest ułożenie ciała na stabilnym podłożu z punktami podparcia dla pleców i nóg na klatce piersiowej partnera. Ważne jest utrzymanie ciepłej temperatury otoczenia, umiejętność zrelaksowania się i zażycie środków farmakologicznych obniżających to napięcie, jeśli zajdzie taka potrzeba. Przy wiotkości jest prościej, wystarczy poszukać wygodnych ułożeń z wykorzystaniem różnych wałków i poduszek.
Oczywiście kobiety z niepełnosprawnością mogą i powinny stosować antykoncepcję, w postaci jednoskładnikowych tabletek hormonalnych i prezerwatyw, ponieważ te chronią nie tylko przed nieplanowaną ciążą ale również zmniejszają ryzyko zakażenia infekcjami dróg moczowo-płciowych. Sama ciąża kobiet poruszających się na wózkach przebiega tak samo, ale jest uznawana za ciążę zwiększonego ryzyka z kilku powodów. Podstawowym są infekcje układu moczowego, które radykalnie zwiększają ryzyko poronienia, dlatego regularne wizyty ginekologiczne i badania są absolutnie konieczne. Kobiet w ostatnich miesiącach ciąży najczęściej są hospitalizowane, tak żeby mogły czuć się bezpiecznie i być pod opieką. Kiedy ciąża jest zaawansowana mogą potrzebować pomocy w transferach: przesiadaniu się na łóżko, ubikację, mogą mieć problemy z oddychaniem, wzmożoną swastykę itp. Nie trwa to na szczęście długo i wskaźnik tzw. donoszonych ciąż jest nieznacznie niższy niż u kobiet sprawnych. Poród w obecnych czasach standardowo przeprowadza się za pomocą cesarskiego cięcia z powodów bezpieczeństwa kobiety i dziecka.
ZDROWIE MĘŻCZYZNY
W przypadku mężczyzn uszkodzenia w niskich obszarach rdzenia kręgowego prowadzą nie tylko do problemów ze zwieraczami ale również do zaburzeń funkcji erekcji i wytrysku nasienia. Poza nauką kontroli zwieraczy często potrzebne jest również stosowanie metod wspomagających erekcję. Są to środki farmakologiczne, a jeśli te nie działają, to iniekcje w ciała jamiste penisa. Kwestie związane z oddawaniem moczu, erekcją i wytryskiem trzeba skonsultować z urologiem,ponieważ niezbędne jest wykonanie badań, które pozwolą wybranie najlepszej opcji wsparcia tych funkcji. W przypadku wytrysku, nawet jeśli nie występuje, mężczyźni nadal mogą zostać ojcami. Wymaga to pewnej determinacji, głównie finansowej, zgłoszenia się do kliniki leczenia niepłodności, aby uzyskać nasienie za pomocą elektrostymulacji lub biopsji i doprowadzić do zapłodnienia in vitro. Wielu mężczyzn tą drogą spełniło swoje marzenie o byciu tatą.
Ograniczenia ruchowe są dla mężczyzn kolejnym wyzwaniem, ponieważ stereotypy kulturowe wywierają nacisk na męską aktywność seksualną. Zdystansowanie się do nich pozwala na eksperymentowanie i odkrywanie optymalnych sposobów na osiąganie przyjemności seksualnej. Jest to przede wszystkim wyzwanie psychiczne, żeby zmienić dotychczasowy sposób myślenia o rolach i przeżywaniu seksu- ograniczenie staje się wtedy rozwojowym wyzwaniem.
A kiedy dziecko już przyjdzie na świat bardzo ważne jest urealniony podział obowiązków i określenie obszarów wymagających wsparcia. To urealnienie będzie oczywiście uzależnione od stopnia niepełnosprawności jednego lub obojga rodziców i od ich świadomości. Bardzo pomocne jest korzystanie z doświadczeń innych rodziców z niepełnosprawnością, którzy są kopalnią wiedzy na temat niestandardowych i skutecznych rozwiązań przydatnych w opiece nad dzieckiem. Dla tego warto być w inkluzyjnym, pełnym różnorodności środowisku rodziców, od których można się uczyć i którzy mogą stanowić inspirację i wsparcie.
TEKST POWSTAŁ W RAMACH PROJEKTU “WSZYSCY JESTEŚMY SEKSUALNI”. PROJEKT REALIZOWANY Z DOTACJI PROGRAMU AKTYWNI OBYWATELE – FUNDUSZ KRAJOWY FINANSOWANEGO PRZEZ ISLANDIĘ, LIECHTENSTEIN I NORWEGIĘ W RAMACH FUNDUSZY EOG.
Tekst: Alicja Długołęcka
